Jednym z najbardziej popularnych bohaterów narodowych w XIX i XX wieku był gen. Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko herbu Roch III, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, następnie wojny polsko-rosyjskiej 1792 roku i wreszcie Naczelnik Insurekcji 1794 roku, honorowy obywatel Republiki Francuskiej i jedyny Polak odznaczony Orderem Cyncynata.
Z postacią Tadeusza Kościuszki łączy się wiele pamiątek. Jedną z nich jest plakietka z popiersiem Kościuszki, odlana w aluminium przez tomaszowianina Władysława Jarzyńskiego w dniu 18 kwietnia 1945 r. i przekazana przez niego do zbiorów tomaszowskiego Muzeum już 26 marca 1946 r., stając się jednym z pierwszych obiektów odtwarzanej po wojennych zniszczeniach placówki.
Nie jest to jedyna pamiątka kościuszkowska w naszych zbiorach. W muzealnej bibliotece znajduje się publikacja „Tomaszów Bohaterowi Narodowemu” z 1918 r. – dochód z jej sprzedaży przeznaczony był na budowę pomnika Naczelnika Insurekcji. Wersję elektroniczną broszury można znaleźć m.in. na stronie Muzeum:
https://www.muzeumtomaszow.pl/aktualnosci/sto-lat-pomnika-tadeusza-kosciuszki-w-tomaszowie-mazowieckim
W wydanym w 2018 r. albumie „Dawno temu w Tomaszowie…” (cz. 1) znalazło się zdjęcie z uroczystości stulecia śmierci Kościuszki 14 października 1917 r., a w kolejnym albumie z tej serii, który ukaże się w grudniu 2020 r., znajdą się zdjęcia z uroczystości odsłonięcia odbudowanego pomnika 12 października 1947 r.
(Opracował: dr Daniel Warzocha, Muzeum w Tomaszowie Maz. im. Antoniego hr. Ostrowskiego)
