Pojazd został wydobyty z rzeki 26 lipca 1996 r. w związku z prowadzoną w tym miejscu budową nowego mostu w dzielnicy Brzustówka. Niemal całkowicie pogrążony w piaszczystym dnie rzeki, przetrwał w stanie niemal kompletnym. Przeprowadzone w latach 1996-1997 prace remontowo-konserwatorskie w zakładach Centrum – Głowno przywróciły mu sprawność techniczną. W ich trakcie na pancerzu pojazdu odtworzono również kamuflaż w brązowo - zielone plamy, zachowany numer taktyczny pojazdu 29, numer rejestracyjny WH - 1743549 oraz napis z nazwą własną – „Rosi”.
Z wydobytego z dna rzeki transportera pozyskano kilkaset artefaktów wchodzących w skład wyposażenia pojazdu, jak i będących na wyposażeniu jego załogi, m.in.: karabin maszynowy typu MG, karabin Mauser, kilka radiostacji, generator, hełmy, maski przeciwgazowe, menażki, skrzynki amunicyjne z taśmami nabojowymi do MG, telefon polowy, rozkładaną, kilkumetrowej wysokości antenę radiową. Oprócz tego zachowane fragmenty mundurów, bieliznę, swetry, szaliki, skarpety, buty, przybory do toalety i golenia, zapalniczki, okulary, elementy skórzane oporządzenia żołnierskiego itp. Bogactwo zachowanych przedmiotów uzupełnia także korespondencja z poczty polowej, należąca najprawdopodobniej do jednego z członków załogi. Wszystkie wydobyte przedmioty poddane zostały gruntownej konserwacji. Zabiegi konserwatorskie przeprowadzono w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi (metale), Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi (tkaniny, skóra, drewno) oraz Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie (papier).
Transporter „Rosi” oraz wydobyte z niego militaria i eksponaty można oglądać w Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego podczas wystaw stałych i czasowych. Muzeum dysponuje również bogatym archiwum zdjęć wykonanych zarówno podczas akcji wydobywania transportera z Pilicy w lipcu 1996 r., jak również podczas przewożenia pojazdu z Tomaszowa do Głowna w celu przeprowadzenia remontu i konserwacji oraz samych prac remontowych i konserwatorskich z przełomu 1996 i 1997 r.
Dziś „Rosi” stanowi jedną z największych atrakcji muzealnych, wzbogacając program imprez muzealnych w rodzaju „Nocy Muzeów”.
„Lufcik” to współczesna nazwa częściowo zrekonstruowanego i odnowionego unikatowego ciągnika artyleryjskiego Luftwaffe, który 18 stycznia 1945 r. zatonął podczas próby forsowania Pilicy, pogrążając się w jej piaszczystym dnie. Ciągnik pogrążył się w odmętach rzeki podczas odwrotu wojsk niemieckich z ufortyfikowanej Linii Pilicy przełamanej manewrem oskrzydlającym Armii Czerwonej.
Opancerzony ciągnik artyleryjski Luftwaffe to najprawdopodobniej jeden z prototypowych pojazdów, które nigdy nie weszły do masowej produkcji tym niemniej były wykorzystywane pod koniec wojny na froncie wschodnim (potwierdza to zachowana oryginalna tablica rejestracyjna „Lufcika” WL 323863 – oznaczająca przydział do sił powietrznych). Historia akurat tej konstrukcji sięga roku 1934 kiedy to niemieccy inżynierowie podjęli prace nad zbudowaniem opancerzonego ciągnika, który mógłby wjeżdżać z holowaną armatą p-lot kalibru 88 mm bezpośrednio na linię ognia. Na standardowym podwoziu ciągnika SdKfz 8/DB 10 zabudowano wówczas pancerne nadwozie wykonane z płyt stalowych grubości 12 mm.
Próbę podniesienia zatopionej maszyny z dna rzeki Pilicy podjęto dwukrotnie. Po raz pierwszy w roku 1957 – wydobycie 16-tonowego ciągnika przez polskich saperów zakończyło się wówczas niepowodzeniem. Przy tej okazji saperzy wysadzili w powietrze wystającą z dna górną i przednią część pojazdu. Kilkadziesiąt lat później, w roku 1998 do historii wraku powrócił Andrzeja Kobalczyk i grupa pasjonatów militariów ze Stowarzyszenia Przyjaciół Pilicy i Nadpilicza. Dzięki podjętym rok później działaniom udało się wydobyć pojazd, którego remont wraz z rekonstrukcją zakończył się w 2003 r.
Już dwa lata później podjęto udaną próbę uruchomienia wydobytego ciągnika, którą poprzedziły kilkutygodniowe prace prowadzone przez tomaszowską firmę „Demobil”. Chociaż nie było możliwości zrekonstruowania oryginalnego silnika (z powodu braku zbyt wielu części) pojazd udało się wyposażyć w silnik zastępczy, pochodzący z radzieckiego „Kraza”. W trakcie remontu odkryto także wiele analogii pomiędzy konstrukcjami oryginalnego silnika marki „Maybach” i silnika będącego na wyposażeniu „Kraza”. Dzięki temu właśnie udało się sprawnie dokonać wymiany jednostki napędowej i jego podzespołów. Zachowano ponadto oryginalną skrzynię biegów i wiele innych elementów układu napędowego, a także autentyczny układ gąsienicowy.
31 lipca 2005 roku, podczas zorganizowanego w Skansenie Rzeki Pilicy pikniku historyczno-wojskowego, „Lufcik” powrócił do swoich jezdnych funkcji.
W Miejskim Centrum Kultury - Skansenie Rzeki Pilicy znajduje się jeszcze jeden eksponat (oprócz wielu innych) związany z historią Tomaszowa Mazowieckiego. Pozyskany z Muzeum Wojska Polskiego (jako depozyt) czołg T-34-85 (taki sam jak ten z popularnego polskiego serialu „Czterej pancerni i pies”), uważany za najlepszy czołg średni II wojny światowej, a na pewno najliczniej produkowany – ponad 50 000 sztuk. 18 stycznia 1945 roku, w czołgi tego typu uzbrojony był w czasie walk nad Pilicą o Tomaszów Mazowiecki 11 Samodzielny Korpus Pancerny w składzie 69 armii I Frontu Białoruskiego. Staraniem Skansenu czołg został poddany gruntownemu remontowi, podczas którego skompletowane zostały również szczegóły wyposażenia. Remont został uwieńczony pełnym sukcesem – czołg uruchomiono i obecnie stanowi ozdobę rekonstrukcji historycznych odbywających się w Skansenie Rzeki Pilicy.
Źródło:
MCK – Skansen Rzeki Pilicy w Tomaszowie Mazowieckim; Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego.
Fotografie: MCK – Archiwum Skansenu Rzeki Pilicy; Archiwum Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego.
